Sau ba tiếng đi theo con đường độc đạo ngập
tuyết, xe phải lắp lốp mùa đông có quấn thêm xích sắt chống trượt để đi băng
tuyết, từ Zurich lên đỉnh Davos nơi Hội nghị Thường niên Diễn đàn Kinh tế Thế
giới (WEF) diễn ra, hoàn toàn không bị tắc đường, tôi có đủ thời gian để tập
hợp các ý tưởng xoá bỏ nạn tắc đường ở Hà Nội với 6 nhóm giải pháp và kỳ vọng
rinh về 200.000 USD.
Năm 2013, khi Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng thăm
London (Anh) cùng đoàn Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Đại sứ quán ta tại
đây đã báo cáo bộ trưởng kinh nghiệm xử lý tắc đường ở London - một trong những
thủ đô Châu Âu tắc đường thê thảm nhất.
London đã cho xây dựng một đề án khá đồ sộ và toàn diện nghiên
cứu thực trạng, nguyên nhân. Đề án cũng đưa ra các giải pháp ngắn, trung và dài
hạn để giải quyết một cách cơ bản tình trạng này. Đề án này đã được gửi tới Bộ
Giao thông Vận tải để tham khảo.
1. Đảm bảo dòng xe
chảy thông suốt
Không cho phép bất cứ vật cản nào trên các tuyến đường huyết
mạch, các tuyến đường chính, ít nhất là trong giờ cao điểm (có biển báo quy
định rõ giờ cấm): cấm ôtô, xe rác, xe máy, xe công nông, kể cả taxi đón thả
khách… Tóm lại là mọi phương tiện giao thông đỗ quá 15 giây trên các tuyến
đường như Nguyễn Thái Học, Trần Duy Hưng, Nguyễn Chí Thanh, Giảng Võ, Đội
Cấn...
Mức phạt đủ cao để răn đe và một lần phạt nhớ suốt đời, bao gồm
cả phạt tiền mặt và phạt giam xe. Ở Washington DC (Mỹ) bạn nào đã bị giữ xe một
lần là nhớ đến đầu bạc răng long. Ở một số thành phố như London, Washington DC…
các tuyến đường này được sơn kẻ một vạch đỏ dọc theo hai bên mép đường sát hè
để quy định cấm đỗ xe, hai vạch đỏ là tuyệt đối cấm dừng.
Cấm tuyệt đối đỗ hoặc dừng để đưa đón học sinh trước cổng trường
nếu trường học nằm ở trục giao thông huyết mạch hoặc ở điểm dễ ùn tắc, mà yêu
cầu các phương tiện đưa đón học sinh ở các ngách phố nhỏ xung quanh trường.
Cấm tuyệt đối đỗ hoặc dừng
để đưa đón học sinh trước cổng trường nếu trường học nằm ở trục giao thông huyết
mạch hoặc ở điểm dễ ùn tắc, mà yêu cầu các phương tiện đưa đón học sinh ở các
ngách phố nhỏ xung quanh trường
Khi ở London, khi đến trường của cháu, tôi toàn phải lái xe lòng
vòng tìm chỗ đỗ ở các phố nhỏ xung quanh trường. Sau đó có cơ hội đi bộ tập thể
dục đến trường các cháu.
Tương tự, cấm tuyệt đối xe chở khách tham quan các điểm du lịch
tiếp cận quá gần các điểm du lịch để đón và thả khách. Chẳng hạn ở khu vực Lăng
Bác. Tất cả xe du lịch, kể cả xe đưa cán bộ tham quan viếng Bác đều phải đỗ thả
khách ở các tuyến đường gần đó theo quy hoạch, rồi khách đi bộ ra điểm tham
quan. Vừa tốt cho sức khoẻ khách, vừa tham quan được khung cảnh xung quanh, mua
sắm. Đi tour ở Vatican (Italy) thì thấy ngay là xe du lịch thả ở rất xa, còn
đường dẫn đến Vatican thì đầy nhà hàng và cửa hàng lưu niệm.
Phân luồng để không cho phép xe đi vào các địa điểm có sự kiện
và làm ách tách cả dòng xe dọc theo con đường có địa điểm diễn ra sự kiện đó.
Chẳng hạn cửa vào Trung tâm Hội nghị Quốc tế ở Lê Hồng Phong, sáng nào có hội
nghị là ác mộng.
2. Ưu tiên cao nhất
cho phương tiện công cộng
Việc đưa buýt nhanh vào hoạt động là một giải pháp tuyệt vời.
Thực chất, đây là nguyên tắc phổ thông: ưu tiên xe buýt và các phương tiện công
cộng. Tuy nhiên cần cho phép tất cả hình thức buýt đi vào đường ưu tiên này,
không chỉ buýt nhanh mà cho phép cả xe taxi.
Đến nay, chúng ta đối xử với taxi hơi tệ. Taxi cần được vinh
danh và ưu tiên hơn cả xe công vụ biển xanh xét về mặt vận tải công cộng. Ở
nhiều nước, taxi được đi vào đường ưu tiên mà mọi xe con khác không được phép.
Ưu tiên cao nhất cho
phương tiện công cộng
Mặt khác, cũng cần quy định giờ ưu tiên xe buýt nhanh và các
phương tiện vận tải hành khách công cộng, chứ không quy định ưu tiên cả 24/7
như hiện nay, hơi phí phạm không gian giao thông. Chẳng hạn chỉ ưu tiên giờ cao
điểm hoặc giờ đi làm, đi học các ngày trong tuần, còn ngoài giờ đó mọi phương
tiện đều được sử dụng làn đường ưu tiên. Chủ nhật và ngày lễ quốc gia thì thả
rông luôn. Đây cũng là chính sách ở nhiều thành phố lớn khác trên thế giới như
London và Washington DC.
3. Trách ách tắc tại
ngã tư, ngã ba, vòng xuyến
Quan sát các điểm Hà Nội "thất thủ" có thể thấy rõ một
vấn đề cơ bản là xe cộ không tuân thủ đèn giao thông. Xe nào cũng lao lên giành
quyền đi, làm đông cứng toàn bộ các dòng xe. Chỉ cần giải quyết được tình trạng
này là cải thiện được rất nhiều, vì nếu đông xe thì có thể dòng chảy chậm,
nhưng không bao giờ bị dừng lại.
Ở London, tại các điểm giao nhau, các ngã ba, ngã tư và điểm vào
vòng xuyến mặt đường được kẻ chéo hình quả trám tương tự hình kẻ ta đang có ở
Hà Nội để chỉ làn rẽ phải. Các hình kẻ trám ở London sơn màu vàng có nghĩa là
bất cứ thời điểm nào, vì bất cứ lý do nào, bạn cũng không được phép để bánh xe
hay mũi xe, đuôi xe đè lên phần kẻ trám này quá 10 giây, nếu không muốn bị
"móc túi" 180 Bảng Anh (khoảng hơn 250 USD).
Lần tôi bị phạt khá oan ức. Hôm đó dòng xe chảy rất chậm, tôi đi
họp thường tự lái xe đi, đứng chờ mãi ở đầu ngã tư, hai ba lần đèn xanh đỏ
chuyển màu mà dòng xe quá chậm chạp không qua nổi. Đến lượt đứng sát ngay vạch
vàng chéo - đèn xanh bật lên, dòng xe ở bên kia ngã tư bắt đầu chuyển bánh với
tốc độ khá tốt. Thế là tôi quyết định đi qua ngã tư. Nhưng đến khi chỉ còn 1/3
xe trong khu vực ngã tư kẻ chéo vàng, thì dòng xe trước mặt dừng lại.
Hôm sau về nhà nhận giấy phạt gửi về. Tôi xót của, đâm đơn phản
đối, vài hôm sau nhận được cả link video quay tôi đã phạm luật thế nào với gợi
ý nếu còn chưa tâm phục khẩu phục thì có thể ra toà, nhưng án phí sẽ phải chịu
nếu thua. Sở Giao thông không cần biết lý do tại sao bạn vi phạm. Trách nhiệm
của bạn là phải đánh giá đúng tình hình và triển vọng giao thông để không bị
kẹt tại không gian giao điểm giao thông.
Tương tự, nếu bạn đứng ở làn bắt buộc rẽ phải mà bạn đứng lại
hoặc tìm cách đi thẳng, thì bạn cũng sẽ phải bị phạt nặng. Bạn cần bắt buộc
phải rẽ phải nếu trót đứng vào làn đó, rồi quay lại đường cần đi sau.
4. Trả lại vỉa hè cho
người đi bộ
Tuy vậy, mặc dù đã có kẻ vạch vôi quy định vị trí được để xe máy
hay bày hàng hóa, đa số vỉa hè Đội Cấn bị lấn chiếm, còn rất ít chỗ trên vỉa hè
cho người đi bộ. Đi bộ ở Hà Nội trở nên nguy hiểm hơn đi xe máy hay xe đạp.
Một việc có thể làm ngay được là thực thi nghiêm quy định giải
phóng vỉa hè, phạt nặng bao gồm cả giam xe máy đỗ trên vỉa hè sai quy định.
Tiến tới tuyệt đối cấm để xe máy trên vỉa hè với bất cứ lý do gì.
Chủ xe - chủ nhà nếu trong nhà chật không có chỗ để xe máy thì
có hai lựa chọn, hoặc mang đi đỗ ở nơi có nhận gửi xe máy (tất nhiên đây là câu
chuyện khác cần giải pháp - nhưng có cầu sẽ có cung dịch vụ này). Xe máy cũng
bình đẳng như ôtô. Mình thích dùng thì mình tìm chỗ đỗ. Và lựa chọn thứ hai là
bán xe máy đi, đi bộ hoặc dùng phương tiện công cộng như xe buýt, taxi, xe ôm,
Uber...
Trả lại vỉa hè cho người đi bộ
Một việc rất quan trọng liên quan vỉa hè là bán hàng trên vỉa
hè, bán hàng rong… Đã đến lúc ta có thể chấm dứt cảnh rượt đuổi hàng rong và
hàng vỉa hè, chấm dứt những câu chuyện xúc động của bà má bán rong “đuổi thì má
chạy thôi - đuổi là việc của các chú ấy, chạy là việc của má”.
Nhiều nước định ra các giờ cho phép bán hàng trên vỉa hè - tất
nhiên là trong phạm vi không gian không lấn hết đường đi bộ. Chẳng hạn các hàng
xôi, bánh mỳ được bán từ sớm tinh mơ đến trước 6h30 sáng cho người đi làm và
học sinh có nhu cầu mua ăn sáng, sau đó phải làm sạch vỉa hè như chưa từng có
xôi bánh. Buổi tối sau 18h30 lại cho phép các loại hàng hành nghề.
Việc này có đăng ký rõ ràng, minh bạch và công bằng. Nếu số
người đăng ký nhiều hơn vị trí và không gian cho phép thì bắt thăm chia ra tham
gia theo lượt các ngày trong tuần. Chẳng hạn bà B bán xôi ba ngày hai, tư, sáu,
ông C bán ba, năm, bảy…
Ngay ở Mỹ, thủ đô Washington DC có khu The Mall trung tâm, có
Nhà Trắng, Đồi Capitol Hill, nhà Quốc Hội, Bộ Ngoại giao … các xe lưu động bán
hàng lưu niệm và cả đồ ăn nhanh như hotdog, xúc xích, khoai tây rán, coca vẫn
được phép đứng bán.
Ngay trước Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cơ quan cơ mật hàng
đầu, có một xe của gia đình người gốc Việt, đã bán nhiều năm và nuôi mấy con ăn
học đại học thành tài. Tôi nói chuyện thì được biết họ phải đăng ký rồi bắt
thăm xem được bán những ngày nào và thay đổi lịch theo từng tháng. Tuần nào
được bán thứ bảy, chủ nhật hay ngày lễ là vui lắm.
5. Cải thiện bảo hiểm
giao thông
Khi có hệ thống bảo hiểm tốt, nếu có va chạm không gây chết
người hay thương tật nặng thì chủ xe đỗ lại, bắt tay, trao đổi số điện thoại và
thông tin bảo hiểm, gọi cho công ty bảo hiểm thông báo. Rồi lại bắt tay và lên
xe đi tiếp. Không có to tiếng, đánh nhau. Không có đám đông xúm lại xem, rồi
phán xử tại chỗ và tất nhiên làm tắc nghẽn giao thông.
Về lâu dài cần cải thiện dịch vụ bảo hiểm giao thông, trước mắt
làm ngay được là phạt các cá nhân không có trách nhiệm xúm đông tại lòng đường
gây cản trở giao thông.
Đón xem giải pháp thứ 6
Trong gói giải pháp thứ 6, đại sứ Vũ Quang
Minh nói về thực thi luật pháp, camera, xe chính chủ, lương của công an, ví của
dân... Ông cho rằng có một số biện pháp có thể làm ngay.
(Trợ lý Bộ
trưởng Bộ Ngoại giao, Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Anh)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét