LIÊN HOA ĐÀI VIỆT NAM

Chùa Một Cột

Liên Hoa Đài (蓮花臺, Đài Hoa Sen) hay Chùa Một Cột, hay Chùa Mật (gọi theo Hán-Việt là Nhất Trụ tháp 一柱塔), còn có tên khác là Diên Hựu tự (延祐寺), là một ngôi chùa nằm giữa lòng thủ đô Hà Nội. Đây là ngôi chùa có kiến trúc độc đáo ở Việt Nam.

Liên Hoa Đài được vua Lý Thái Tông cho khởi công xây dựng vào mùa đông tháng mười (âm lịch) năm Kỷ Sửu 1049, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo thứ nhất. So với Notre-Dame cathedral ở Paris, Pháp, thì Liên Hoa Đài của chúng ta có tuổi đời còn lâu hơn tới 200 năm.

Năm 1954, quân đội Viễn chinh Pháp trước khi rút khỏi Hà Nội đã cho đặt mìn để phá hủy Liên Hoa Đài. Báo Tia Sáng ngày 10 tháng 9 năm 1954 đưa tin “..., Chùa Một Cột [tức Liên Hoa Đài] di tích liệt hạng của Hà Thành đã sụp đổ sau một tiếng nổ long trời lở đất...”

Sau khi tiếp quản thủ đô, Bộ Văn hóa Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã tiến hành trùng tu lớn Liên Hoa Đài, xây dựng lại Liên Hoa Đài theo kiến trúc cũ. Liên Hoa Đài chúng ta thấy hiện nay được sửa chữa lại năm 1955 do Kiến trúc sư Nguyễn Bá Lăng đảm nhiệm.

Liên Hoa Đài chỉ có một gian nằm trên một cột đá ở giữa hồ Linh Chiểu nhỏ có trồng hoa sen. Truyền thuyết kể lại rằng, chùa được xây dựng theo giấc mơ của vua Lý Thái Tông (1028-1054) và theo gợi ý thiết kế của nhà sư Thiền Tuệ. Vào năm 1049, vua đã mơ thấy được Phật bà Quan Âm ngồi trên tòa sen dắt vua lên tòa. Khi tỉnh dậy, nhà vua kể chuyện đó lại với bày tôi và được nhà sư Thiền Tuệ khuyên dựng chùa, dựng cột đá như trong chiêm bao, làm tòa sen của Phật bà Quan Âm đặt trên cột như đã thấy trong mộng và cho các nhà sư đi vòng quanh tụng kinh cầu kéo dài sự phù hộ, vì thế chùa mang tên Diên Hựu.

Hằng năm cứ đến ngày 8 tháng 4 âm lịch, Vua lại tới chùa làm lễ tắm Phật. Các nhà sư và nhân dân khắp Kinh thành Thăng Long cùng dự lễ. Sau lễ tắm Phật là lễ phóng sinh, vua đứng trên một đài cao trước chùa thả một con chim bay đi, rồi nhân dân cùng tung chim bay theo trong tiếng reo vui của một ngày hội lớn.

Ngày nay, Liên Hoa Đài vẫn đứng lừng lững giữa thủ đô, được nước Cộng hòa XHCN Việt Nam bảo tồn nguyên trạng, không để xảy ra cháy, nổ, hay bị phá hoại. Liên Hoa Đài được coi là kiến trúc độc đáo, đặc trưng, là thành tựu kiến trúc, văn hóa, lịch sử ngàn năm văn hiến của dân tộc Việt.