VIỆT NAM ƠI: ĐỪNG SỢ

Những năm 90 của thế kỷ trước, Yahoo – kẻ bấy giờ là “vô đối” trong dịch vụ tìm kiếm và internet. Cùng thời điểm ấy, Google chỉ là một công ty gần như vô danh tại thung lũng Silicon.

Ít ai biết, Facebook được thành hình từ một căn phòng ký túc xá. Cùng thời điểm Facebook chỉ là một mạng nội bộ để bầu chọn nữ sinh thì Myspace là mạng xã hội nổi tiếng thời điểm đó và sở hữu hàng triệu người dùng.

Cách đây hơn chục năm, Apple và Samsung chỉ là những cái tên sở hữu vỏn vẹn vài % trong thị phần thị trường điện thoại di động. Nokia khi ấy là một ông trùm, một cái tên gần như không thể sụp đổ. Bên cạnh Nokia còn có HTC hay “dâu đen” Blackberry.

Hiện tại. trong top 10 hãng điện thoại lớn nhất thế giới, Nokia, HTC và Blackberry đều đã lui về hậu trường trở thành biểu tượng của thế hệ cũ và đây là thời điểm các hãng Trung Quốc lên ngôi. Giờ đây, những thế hệ cũ ấy chỉ được tóm gọn trong một câu đùa đầy chua xót: Ngồi xuống đây, ông sẽ kể cho cháu nghe về một huyền thoại.

Cách đây hơn chục năm, khái niệm thương mại điện tử mới chỉ ở trong thì tương lai xa. Điện toán đám mây vẫn chỉ là một công nghệ có tiếng nhưng không có miếng.

Thời gian, đôi khi nhanh hơn những người người ta vẫn nghĩ.

Cách đây hơn chục năm, người Việt vẫn bàn cách làm thế nào để thoát nghèo, người ta lo lắng đến việc lấp đầy miệng ăn và sống sao cho khỏi đói. Khi bạn đói nghèo và còn phải lo từng ngày kiếm cơm lấp miệng, bạn sẽ không nghĩ rộng và xa hơn được. Một đất nước còn đói kém, chưa đạt được mức thu nhập trung bình theo chuẩn LHQ thì quan tâm gì đến mấy cụm từ mang tính vĩ mô.

Cũng giống như muốn viết lên dòng chữ “Độc lập – Tự do” thì người ta phải học chữ. Bình dân học vụ ra đời như thế.

Cách đây hơn chục năm, cụm từ “Thương hiệu Việt”, vẫn chỉ là khái niệm ừ thì để đấy, sống chết mặc bay.

Chỉ sau hơn chục năm, Việt Nam đã phát triển vượt bậc đến mức người Việt thậm chí chưa quen với sự thay đổi đó.

Người Việt không biết rằng, Zalo là một ứng dụng OTT và mạng xã hội đông đúc trên thế giới với hơn 80 triệu người sử dụng hàng tháng và sở hữu gần 300 triệu lượt tải trên thế giới. Đây là ứng dụng OTT và mạng xã hội lớn nhất ASEAN mà không phải đến từ bên ngoài khu vực. Temasek, công ty thuộc Bộ Tài chính Singapore đã định giá Zalo ở mức 2,2 tỷ USD, thậm chí con số có thể lên đến 2,5 tỷ USD theo nhiều thống kê khác cùng thời điểm. Nhiều người bảo rằng, Zalo đã thuộc phần nhiều về các nhà đầu tư nước ngoài, nó đã không còn mang bản sắc của Việt Nam và không còn là một thương hiệu Việt nữa. Vậy các bạn có nói Riot Games, Supercell, Epic Games, PUBG Corp… là những hãng game Trung Quốc không? Khi Tencent hầu như đã thâu tóm một phần hoặc toàn bộ các hãng game này?

Người Việt không biết rằng, trong 10 thương hiệu đắt giá nhất Việt Nam, cổ phần của các nhà đầu tư Việt có gốc tư nhân hoặc nhà nước chiếm phần lớn ở 9/10 thương hiệu. Đơn vị còn lại hiếm hoi thuộc phần nhiều ở các nhà đầu tư nước ngoài là Sabeco. Nhưng người Thái chưa bao giờ nói Sabeco là thương hiệu của Thái Lan.

Người Việt hay sử dụng Booking, Traveloka, Agoda, AirBnB… để đặt phòng nghỉ, homestay. Ít người biết rằng Việt Nam còn có những thương hiệu mới nổi rất rất tiềm năng là Luxstay hay Vntrip. Hai thương hiệu này đều gây tiếng vang lớn, họ gọi vốn thành công hàng chục triệu đô là và trở thành tấm gương cho những người trẻ Việt vươn ra biển lớn, sẵn sàng cạnh tranh với thương hiệu nước ngoài.

Luxstay, Vntrip so với những thương hiệu kia. Vẫn chỉ như những cậu bé tý hon đứng trước một gã khổng lồ, giá trị vốn hóa và thương hiệu của các hãng ấy gấp hàng ngàn lần Luxstay hay Vntrip. Nhưng chúng ta đâu có nghĩ rằng một David có thể đánh thắng Goliad? Nói vui một chút, khả năng chiến thắng của Luxstay hay Vntrip trước những gã khổng lồ trong lĩnh vực booking trên ngang cỡ tỷ lệ chiến thắng của đội Avengers đánh thắng Thanos là cùng.

Câu chuyện Tiki và Sendo cũng tương tự. Cách đây mới chỉ hơn 1 năm thôi, cuộc đua thương mại điện tử vẫn diễn ra song mã giữa 2 ông lớn: Lazada – Shopee. Nhưng thời vận đảo chiều, chính sách chăm sóc khách hàng, đảm bảo về chất lượng hàng hóa hoặc đi vào thị trường ngách đã khiến Tiki và Sendo vươn lên.

Tháng 7/2019, Tiki đã vươn lên đứng thứ 2, thay thế vị trí của Lazada, Sendo duy trì vị trí thứ 4 sát nút với Lazada. Trong top 10 đơn vị thương mại điện tử, các thương hiệu Việt đang bức mạnh mẽ với 8/10 vị trí. Cuộc chơi “đốt tiền” không phải chỉ còn là lãnh địa cho các thương hiệu nước ngoài nữa rồi. Nên biết rằng, Shopee và Lazada đều có những thương hiệu thương mại điện tử hùng mạnh thế giới hậu thuẫn sau lưng (Alibaba, Tencent…)

Những chiến công lớn cần những con người vĩ đại, những thành công rực rỡ cần những con người lao động hăng say với trái tim máu lửa.

Nếu ở một vũ trụ khác, nơi mà Yahoo độc bá, Google vẫn chỉ tụ họp lại trong phòng net, thế giới sẽ ra sao?

Cuối thế kỷ 20, thế giới chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ từ châu Á. Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore đã cho thấy rằng sự thống trị kinh tế không còn nằm lại ở bên bờ Tây của thế giới. Trong thế kỷ 21, đặc biệt từ những năm 2030 trở đi, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Việt Nam… sẽ tiếp bước hành trình đưa châu Á trở thành đối trọng với phương Tây.

Đánh bại phương Tây, hợp tác với phương Tây, làm việc với phương Tây và vượt qua phương Tây.

Việt Nam, đứng trước ngưỡng cửa đó như thế nào.

Năm 2050, với nhiều dự báo từ WB, Forbes hay IMF, Việt Nam sẽ có quy mô nền kinh tế vượt qua Canada, Thái Lan, trở thành quốc gia có chân trong top 20 nền kinh tế phát triển của thế giới. Hơn 30 năm cho cho đến giấc mơ ấy.

Nếu chúng ta cứ mãi sợ hãi, cứ mãi mang trong mình tâm lý của kẻ nhược tiểu thì làm sao chúng ta có thể trở nên vĩ đại. Nếu cha ông chúng ta cũng có tâm lý như vậy, thì Việt Nam bây giờ ở đâu trên bản đồ thế giới.

Discovery, kênh truyền hình số 1 thế giới về khoa học, kiến thức và đời sống từng sản xuất một một tập phim tài liệu nói về Viettel, tập đoàn lớn nhất Việt Nam. Họ có đặt câu hỏi rằng, trong khi các nước lớn và thế giới lãng quên châu Phi, Trung Mỹ thì Viettel, một doanh nghiệp từ một quốc gia nhỏ bé đã đến và giúp cho người dân các nước này tiếp cận với viễn thông giá rẻ, họ ngăn chặn sự tụt hậu và khiến những người dân này dường như hòa mình lại với thế giới. Nhiều cán bộ của ta đã đem cây lúa, quy trình canh tác lương thực đến giúp lục địa già cỗi này thoát đói. Không có phái đoàn nào được người dân địa phương, các thủ lĩnh địa phương chào đón như các chiến sĩ phái đoàn Việt Nam.

Viettel đã đến Haiti, một quốc mà “nghèo trên cả cái nghèo”, những cán bộ Viettel lầm lũi làm việc giữa lúc Haiiti chỉ là một đống đổ nát không hơn không kém. Hơn 80% cơ sở vật chất của quốc gia nhỏ bé này bị phá hủy. Nhà đầu tư hỗn loạn bỏ rơi người bạn tội nghiệp này, thế giới hát bài ca “We are the world” nhưng người dân Haiti đâu cần. Chỉ sau một năm đầu tư, Natcom đã khai trương. Số trạm thu phát sóng của Natcom là gần 1.000, nhiều hơn 30% so với mạng di động lớn nhất của Haiti trước đó (Digicel) triển khai trong 6 năm. Bên cạnh đó, 3.000km cáp quang được xây dựng mới, phủ đến cấp huyện và gấp 20 lần số cáp quang mà Haiti có trước tháng 9/2011. Natcom đã khiến Haiti tái hòa nhập với thế giới, duy trì cổng kết nối Internet của quốc gia này với toàn cầu, gián tiếp giúp Haiti vượt qua khủng hoảng hậu động đất và khiến GDP nước này tăng trưởng trở lại. Ông Yves Bastien – Chủ tịch Ủy ban hiện đại hóa doanh nghiệp Haiti (CMEP) gọi những người Việt là “những chiến binh Spartan”.

Hay như mới đây, những chiếc ô tô đầu tiên của Vinfast lăn bánh, hãng xe Việt non trẻ có tuổi đời… 2 năm đã viết lên một câu chuyện gần như không thể lý giải được trong thị trường ô tô thế giới. Có lẽ vài người sẽ còn nhớ đến những chiếc xe tải Vinaxuki một thời, những chiếc ô tô tải giá rẻ đã thay đổi một phần bộ phận nông thôn Việt Nam, Vinaxuki với khát khao sản xuất ra những chiếc ô tô Made in Vietnam đã không thành, nhưng như các cụ nói: Không thành công cũng thành nhân.

Vinfast đã khiến người Việt chúng ta có thể tự hào, báo Đức đã viết về Vinfast “ngon” như cà phê Việt. Vinfast là hãng xe duy nhất hiện tại bắt nguồn từ Đông Nam Á có thể tự chủ được các công đoạn lắp ráp, sản xuất một chiếc xe ô tô Sedan hay SUV. Điều mà những người Thái Lan, Malaysia, Indonesia không làm được mặc dù họ có xuất phát điểm tốt hơn Việt Nam rất nhiều lần. Ngày Vinfast lăn bánh, người Thái đã phải thốt lên tên một bài viết tại báo Bưu Điện Băng Cốc: “Đừng để công nghiệp sản xuất 2,5 triệu xe ô tô của Thái Lan tụt hậu trước Việt Nam”.

Việt Nam là quốc gia đầu tiên tự nghiên cứu và thử nghiệm 5G tại ASEAN, ở châu Á chỉ có 4 quốc gia khác làm được: Ấn Độ, Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản. Tất cả đều là những quốc gia với trình độ kỹ thuật và khoa học cực kỳ phát triển. Điều đáng chú ý là cả 3 nhà mạng lớn nhất Việt Nam đều sở hữu cho riêng mình những nghiên cứu làm chủ công nghệ 5G hợp tác với các nhà mạng nước ngoài. Hàm lượng nghiên cứu công nghệ của Việt Nam duy trì 60 – 80%.

Năm 2016, Hoàng Xuân Vinh đã dành huy chương vàng đầu tiên trong lịch sử thể thao Việt Nam tại một kỳ Thế vận hội, ngay sau đó, Lê Văn Công đem lại huy chương thứ 2 tại giải đấu Thế vận hội dành cho người khuyết tật.

Mới đây, tuyển Liên Quân Mobile Việt Nam đã đạt chức vô địch Thế giới, một giải đấu mà người Thái, người Trung Quốc, người Đài Loan coi rằng đó là sân chơi của họ. Lá cờ Việt Nam lần đầu tung bay tại AWC 2019. Hay trước đó, tuyển REFUND đã đưa cái tên Việt Nam lần đầu lên đỉnh thế giới dù chỉ trong 1 ván đấu tại giải vô địch game PUBG thế giới. Độ Mixi, MeuU…cùng các anh em với lá cờ đỏ sao vàng bên vai áo đã có một đêm làm nức lòng người hâm mộ.

Hay như chuyện Sơn Tùng M-TP với ca khúc “Hãy trao cho anh” đã “mang chuông đi đánh xứ người”.

Mới chiều nay thôi, đội tuyển Hóa Việt Nam đạt 2 huy chương vàng và 2 huy chương bạc trong giải thi Hóa quốc tế. Thực ra đây là những tin không làm tôi bất ngờ, các em chưa bao giờ khiến nước nhà thất vọng trong các cuộc thi tri thức.

Những điều tôi kể, không phải là câu chuyện tự sướng hay “thủ dâm”. Chúng ta cần những điều khích lệ lớn lao hơn là tự nhục để phát triển. Nếu cứ mãi nhìn sau lưng, chúng ta sẽ không thể tiến bước. Mà thực ra nói vui, người ta cứ coi việc thủ dâm là một việc tầm thường khinh bỉ, nhưng tôi chưa thấy ai không thủ dâm mà sống được cả.

Nếu an phận chấp nhận thủ thường, Việt Nam vẫn sẽ chỉ là một quốc gia nhỏ bé và yên bình nằm ở Đông Nam Á.

Người Việt sẽ mãi tự hào về những chiến công của cha ông đi trước, nhưng tự hào thôi chưa đủ, những thế hệ ấy đã khuất đang đặt kỳ vọng vào một Việt Nam đường hoàng sánh đôi với nhân loại.

Đừng sợ, hãy tiến lên.